Kiedy możliwy jest nierówny podział majątku po rozwodzie?

Co do zasady, po rozwodzie majątek wspólny małżonków dzielony jest po połowie, o ile w czasie trwania małżeństwa obowiązywała wspólność majątkowa. Jednak prawo przewiduje wyjątki. W określonych sytuacjach możliwe jest orzeczenie nierównych udziałów. Kiedy i na jakich warunkach sąd może odstąpić od zasady równego podziału?

W tekście wyjaśniamy, kiedy możliwy jest nierówny podział majątku po rozwodzie i na jakich warunkach sąd może odejść od zasady równości udziałów. Omawiamy, czym dokładnie jest taki podział, jakie przesłanki muszą zostać spełnione oraz kto i kiedy może złożyć stosowny wniosek. Artykuł przedstawia również, jak przygotować się do postępowania sądowego i dlaczego w tego typu sprawach warto skorzystać z pomocy adwokata. 

Co oznacza nierówny podział majątku?

Nierówny podział majątku po rozwodzie umożliwia sądowi odejście od zasady równości udziałów w majątku wspólnym byłych małżonków, wynikającej z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO). Oznacza to, że, na wniosek jednego z małżonków, sąd może ustalić, iż udziały w majątku wspólnym są nierówne (np. 60/40, 70/30), jeżeli zostaną spełnione przesłanki przewidziane w art. 43 § 2 KRO.

Podstawowym skutkiem ustalenia nierównych udziałów jest to, że przy podziale majątku po ustaniu wspólności majątkowej (np. po rozwodzie lub ustanowieniu rozdzielności) jeden z małżonków otrzymuje większą część majątku wspólnego. 

Co ważne, rozliczeniu podlega cały majątek wspólny. Nie można ustalać nierównych udziałów wyłącznie w odniesieniu do jego części składowych, np. mieszkania czy samochodu.

Warunkiem zastosowania tego rozwiązania jest spełnienie obu przesłanek określonych w ustawie:

• Znacząco nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego – chodzi tu o ogólny wkład każdego z małżonków, zarówno finansowy, jak i pozafinansowy (np. dochody i ich wysokość, praca w domu, wychowanie dzieci, zarządzanie gospodarstwem domowym). Warto podkreślić, że sąd ocenia całokształt zaangażowania, a nie wyłącznie różnice w zarobkach.
• Istnienie ważnych powodów – przesłanka o charakterze aksjologicznym, odwołująca się do zasad współżycia społecznego. Sąd bada tu, czy okoliczności konkretnej sprawy uzasadniają odstępstwo od zasady równości, np. czy doszło do rażącego naruszenia obowiązków rodzinnych lub działań na szkodę majątku wspólnego (np. trwałe zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, działanie na szkodę majątku wspólnego, brak zainteresowania sytuacją rodziny, uchylanie się od współpracy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego).

Wniosek o ustalenie nierównych udziałów. Kto i kiedy może go złożyć?

Sąd nie orzeka z urzędu o nierównych udziałach, konieczne jest wyraźne żądanie strony. Brak takiego wniosku oznacza automatyczne przyjęcie równości udziałów, nawet gdyby stan faktyczny przemawiał za innym rozwiązaniem.

Wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może zostać złożony przez każdego z byłych małżonków w ramach postępowania o podział majątku wspólnego. Może być również zgłoszony jako odrębne żądanie jeszcze przed wszczęciem samego podziału majątku.

Wyjątkowo spadkobiercy zmarłego małżonka mogą mieć legitymację do wystąpienia z takim wnioskiem. Jednak sytuacja ta dotyczy wyłącznie przypadków, w których spadkodawca za życia wytoczył już powództwo o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa. Spadkobiercy mogą wówczas kontynuować toczące się postępowanie, ale nie mają prawa do samodzielnego jego inicjowania.

Jak przygotować się do sprawy o nierówny podział majątku?

Postępowanie o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym często należy do spraw bardziej złożonych i wymagających. Samo przekonanie o „niesprawiedliwości” równego podziału nie wystarczy. Konieczne jest przedstawienie konkretnych, spójnych i dobrze udokumentowanych argumentów. 

Co istotne, druga strona zazwyczaj zdecydowanie broni się przed takim wnioskiem, próbując podważyć zasadność zarówno „ważnych powodów”, jak i nierównego przyczyniania się do powstania majątku. Dlatego kluczowe jest odpowiednie przygotowanie.

Z uwagi na stopień skomplikowania, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Doświadczony adwokat oceni szanse powodzenia roszczenia, pomoże zbudować właściwą argumentację i przeprowadzi Cię przez cały proces sądowy.

Jeśli szukasz wsparcia w sprawie o nierówny podział majątku, skontaktuj się ze mną. Przeanalizuję Twoją sytuację i pomogę przygotować skuteczną strategię procesową.

+48 508 319 888 lub biuro@adwokatml.pl